bessenglasvlinder Synanthedon tipuliformis

Familie

wespvlinders (SESIIDAE)

Zeldzaamheid

Vrij zeldzaam. Komt verspreid over het land voor. RL: niet bedreigd.

Rode lijst

niet bedreigd

Meer foto's

Terug naar boven ^

Levenswijze

Vliegtijd en gedrag

Half mei-eind juli in één generatie. De vlinders vliegen bij zonnig weer rond de waardplant en gaan relatief vaak op de bladeren zitten. Ze bezoeken ook bloemen van schermbloemigen. De mannetjes komen goed op feromoonpreparaten af, met name ´s middags. Dit is ook de tijd dat de meeste eieren worden afgezet.

Levenscyclus

Rups: augustus-april. De rups overwintert meestal één keer in een tak van de waardplant. In het voorjaar komt soms bruinachtig houtpoeder tevoorschijn uit bastspleten of uit de uiteinden van weggeknipte, door rupsen bezette takken.

Verspreiding

Vliegtijd

Benaming

Engelse naam

Currant Clearwing

Duitse naam

Johannisbeer-Glasflügler

Oud Nederlandse naam

bessenwespvlinder, mugvlindertje

Synoniemen

Aegeria tipuliformis, Sesia tipuliformis, Trochilium tipuliforme, Synanthedon salmachus

Meer

Toelichting Nederlandse naam

Het belangrijkste kenmerk van de vlinders binnen de Sesiidae-familie is de doorzichtigheid van de vleugels. Vandaar dat vier soorten binnen deze familie worden aangeduid met glasvlinder.
Bessenstruiken zijn de belangrijkste waardplant.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Synanthedon: sun is dichtbij en anthedon is de bloemenliefhebber; bedoeld wordt lijkend op een bij.
tipuliformis: tipula is een langpootmug en formis, forma is lijkt op.

Auteursnaam en jaartal

(Clerck, 1759)

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 8-10 mm. Een kleine wespvlinder met een gele kraag. Gewoonlijk lopen er twee dunne gele lijnen over het borststuk. Dit is echter alleen goed te zien bij verse vlinders. Op het achterlijf bevinden zich bij het vrouwtje drie en bij het mannetje vier smalle gele dwarsbanden. Het uiteinde van het achterlijf is blauwzwart. Het dwarsbandje op de voorvleugel is relatief breed, het veld in het uiteinde van de voorvleugel roodachtig. De poten zijn bruin.

Kenmerken rups

Tot 18 mm; lichaam geelachtig wit met glimmende, geelachtig witte vlekjes waarop korte, roodachtig bruine haren staan ingeplant; nek- en anaalschild op resp. segment een en dertien geelachtig bruin; spiracula klein met roodachtig bruine randen; kop roodachtig bruin.

Gelijkende soorten vlinder

De bessenglasvlinder is heel moeilijk uiterlijk te onderscheiden van de Spulers wespvlinder (S. spuleri) De vleugeltop van spuleri is zwart met af en toe een zweem van oranje terwijl de vleugeltop van de bessenglasvlinder oranje is met enkel de aders zwart. Maar er is (bijna) overlappende variatie.

De eikenwespvlinder (S. vespiformis) heeft een smal roodachtig dwarsbandje op de voorvleugel, een meer bruin dan roodachtig veld in het voorvleugeluiteinde en gele poten. Zie ook de elzenwespvlinder (S. spheciformis) en de klaverwespvlinder (Bembecia ichneumoniformis).

Bekijk de gedetailleerde verschillen met illustraties tussen de genoemde soorten.

Gelijkende soorten rups

Frambozenglasvlinder (Pennisetia hylaeiformis), hoornaarvlinder (Sesia apiformis), gekraagde wespvlinder (Sesia bembeciformis), populierenwespvlinder (Paranthrene tabaniformis), elzenwespvlinder (Synanthedon spheciformis), berkenglasvlinder (Synanthedon culiciformis), wilgenwespvlinder (Synanthedon formicaeformis), eikenwespvlinder (Synanthedon vespiformis), appelglasvlinder (Synanthedon myopaeformis), klaverwespvlinder (Bembecia ichneumoniformis), wolfsmelkwespvlinder (Chamaesphecia tenthrediniformis) en schijn-wolfsmelkwespvlinder (Chamaesphecia empiformis).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Verspreiding in Nederland in vier perioden

Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.

Habitat

Vooral (volks)tuinen; ook commerciële aalbesplantages.

Planten

Vooral aalbes en zwarte bes; ook kruisbes en wilde kardinaalsmuts.

Waardplant

Kardinaalsmuts
Euonymus

Ribes
Ribes

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie wespvlinders (SESIIDAE)

Alle soorten uit deze familie