purperen stipspanner Scopula rubiginata

Familie

spanners (GEOMETRIDAE)

Zeldzaamheid

Vrij zeldzaam. Komt verspreid over het land lokaal voor; wordt vooral waargenomen op de zandgronden in het binnenland en in de duinen. RL: niet bedreigd.

Rode lijst

niet bedreigd

Meer foto's

Terug naar boven ^

Levenswijze

Vliegtijd en gedrag

Eind mei-eind augustus in twee generaties. De vlinders worden overdag gemakkelijk opgejaagd, vliegen dan een klein stukje en gaan even verderop weer op een stengel zitten. Ze zijn actief vanaf de schemering en komen op licht.

Levenscyclus

Rups: het hele jaar waar te nemen. De halfvolgroeide rups overwintert tussen het gras en verpopt zich in een losse cocon in de strooisellaag.

Verspreiding

Vliegtijd

Benaming

Engelse naam

Tawny Wave

Duitse naam

Violettroter Kleinspanner

Franse naam

la Phalène rougeâtre , la Rougie

Oud Nederlandse naam

golfje, roestrodespanner

Meer

Toelichting Nederlandse naam

De stipspanners hebben een meer of minder duidelijke middenstip op voor- en ook vaak op achtervleugels. Nagenoeg alle Scopula's en Idaea's zijn stipspanners. Purper geeft goed de grondkleur van deze stipspanner weer.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Scopula: scopula is een kleine borstel. Bedoeld wordt een uitschuifbaar schubbenborsteltje op het scheenbeen van een aantal mannetjes van dit genus.
rubiginata: robigino (rubigino) is roesten, hetgeen slaat op de roestige grondkleur.

Auteursnaam en jaartal

(Hufnagel, 1767)

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 9-11 mm. Verse vlinders zijn rozeachtig bruin met een warme purperkleurige tint, die in de loop van de vliegtijd verbleekt. De intensiteit van de purperroze kleur kan echter sterk variëren: sommige exemplaren zijn helemaal bruin. Op de voorvleugel zijn meestal drie duidelijke donkere dwarslijnen aanwezig die de vleugel verdelen in diverse velden of banden van ongeveer gelijke breedte. De buitenste band in het middenveld steekt vaak, niet altijd, lichter tegen de aangrenzende banden af. Het zoomveld is meestal donkerder dan de rest van de vleugel. De franjelijn bestaat uit een nagenoeg ononderbroken lijn. Soms komen blekere vlinders voor met geelachtige vleugels.

Kenmerken rups

Tot 24 mm; lichaam slank, licht versmald naar de kop; huid met dwarsribbeltjes, grijs of lichtbruin, soms met een groene zweem; over de rug drie donkere lengtestrepen en soms een rij van vijf donkere ruitvormige vlekjes.

Gelijkende soorten vlinder

De okergele spanner (Idaea ochrata) is meer okergeel, heeft een puntigere voorvleugel en heeft een uit kleine stippen bestaande franjelijn. De dwarslijnen, met name de binnenste, zijn over het algemeen minder duidelijk. De zeer zeldzame donkere vorm van de geelpurperen spanner (Idaea muricata) is intenser roze gekleurd, heeft slechts één enkele purperkleurige buitenste dwarslijn en heeft gewoonlijk een kleine gele vlek midden op de vleugels. Het purperuiltje (Phytometra viridaria) heeft een langere voorvleugel met een meer olijfgroene grondkleur; deze neemt de gehele binnenste helft van de vleugel in beslag waardoor bovendien de verdeling van de banden over de vleugel ongelijkmatig is.

Gelijkende soorten rups

Moerasstipspanner (Scopula corrivalaria) en dwarsbanddwergspanner (Eupithecia subumbrata).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Verspreiding in Nederland in vier perioden

Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.

Habitat

Vooral duinen en bosranden.

Planten

Klaver, gewoon varkensgras en andere kruidachtige planten zoals schapenzuring.

Waardplant

Varkensgras
Polygonum

Zuring
Rumex

Klaver
Trifolium

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie spanners (GEOMETRIDAE)

Alle soorten uit deze familie