eikenwespvlinder Synanthedon vespiformis

Familie

wespvlinders (SESIIDAE)

Zeldzaamheid

Zeldzaam. Komt voornamelijk voor op de hogere zandgronden in het binnenland. RL: bedreigd.

Rode lijst

bedreigd

Meer foto's

Terug naar boven ^

Levenswijze

Vliegtijd en gedrag

Half mei-half augustus in één generatie. Ei-afzettende vrouwtjes worden soms waargenomen op zonnige middagen. De vlinders worden ook geregeld op bloemen aangetroffen. De mannetjes komen in de buurt van voortplantingsplaatsen gemakkelijk op feromoonpreparaten af, gewoonlijk vanaf het eind van de middag tot net voor zonsondergang.

Levenscyclus

Rups: augustus-mei. De rups leeft in het bastgedeelte en op nog levende boomstronken van recent gekapte bomen. De soort overwintert, waarschijnlijk éénmaal, als half volgroeide rups. De eieren worden gelegd op beschadigingen en wondweefsel op de stam, soms op pas afgezaagde boomstammen.

Verspreiding

Vliegtijd

Benaming

Engelse naam

Yellow-legged Clearwing

Duitse naam

Wespen-Glasflügler

Synoniemen

Aegeria vespiformis, Sesia asiliformis, Sesia cynipiformis, Trochilium vespiforme, Sesia vespiformis

Meer

Toelichting Nederlandse naam

Een aantal soorten binnen de Sesiidae-familie heeft veel gelijkenis met wespen vandaar dat zeven soorten binnen deze familie met wespvlinder worden aangeduid.
De toevoeging eik heeft betrekking op een belangrijke, maar niet de enige, waardplant.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Synanthedon: sun is dichtbij en anthedon is de bloemenliefhebber; bedoeld wordt lijkend op een bij.
vespiformis: vespa is een wesp en formis, forma is lijkt op.

Auteursnaam en jaartal

(Linnaeus, 1761)

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 10-12 mm. De middenband op de voorvleugel is roodachtig en de goed zichtbare delen van de poten zijn overwegend geel; hierdoor is deze soort gemakkelijk te onderscheiden van vrijwel alle andere wespvlinders. Op het achterlijf bevinden zich vier, in uitzonderlijke gevallen drie of vijf, gele banden. Over het borststuk lopen twee dunne gele lijnen, die echter alleen goed te zien zijn bij verse vlinders; achter aan het borststuk bevindt zich een gele band. Het staartpluimpje is bij het vrouwtje aan de bovenkant geel (ook in de vlucht duidelijk zichtbaar) en bij het mannetje zwart met wat geel aan de onderkant.

Gelijkende soorten vlinder

De klaverwespvlinder (Bembecia ichneumoniformis) heeft zes gele dwarsbanden en houdt in rust zijn vleugels dichter tegen het lichaam, ook is meestal een oranjebruine band op de antennen zichtbaar. Zie ook de bessenglasvlinder (S. tipuliformis) en de elzenwespvlinder (S. spheciformis).

Bekijk de gedetailleerde verschillen met illustraties tussen de genoemde soorten.

Gelijkende soorten rups

Frambozenglasvlinder (Pennisetia hylaeiformis), hoornaarvlinder (Sesia apiformis), gekraagde wespvlinder (Sesia bembeciformis), populierenwespvlinder (Paranthrene tabaniformis), elzenwespvlinder (Synanthedon spheciformis), berkenglasvlinder (Synanthedon culiciformis), wilgenwespvlinder (Synanthedon formicaeformis), appelglasvlinder (Synanthedon myopaeformis), bessenglasvlinder (Synanthedon tipuliformis), klaverwespvlinder (Bembecia ichneumoniformis), wolfsmelkwespvlinder (Chamaesphecia tenthrediniformis) en schijn-wolfsmelkwespvlinder (Chamaesphecia empiformis).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Verspreiding in Nederland in vier perioden

Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.

Habitat

Vooral bossen en lanen met oude eiken.

Planten

Vooral eik, maar ook andere loofbomen.

Waardplant

Eik
Quercus

Actualiteiten

Ontdek meer

Tijdschriften

Soorten uit dezelfde familie wespvlinders (SESIIDAE)

Alle soorten uit deze familie